Wanneer verandert er mogelijk iets in de samenzorg?
Het samen zorgen kan over een langere tijd spelen, of van korte duur zijn. Op termijn verandert er altijd iets. Veel veranderingen hebben impact op de samenwerking, rolverdeling of belastbaarheid van mensen. Daarom hebben we hieronder een aantal veel voorkomende veranderingen op een rijtje gezet en waar je dan rekening mee kunt houden.
De cliënt verhuist van een zelfstandige woning (extramuraal) naar een zorginstelling (intramuraal)
Het gebeurt regelmatig dat een cliënt van een zelfstandige woning naar een zorginstelling verhuist. Hierdoor kan de dynamiek tussen de verschillende doelgroepen veranderen. De thuissituatie is het privédomein van de cliënt en mogelijk ook van de mantelzorger. In de zorginstelling is dat weer anders. De rol van de mantelzorger wordt mogelijk dan minder intensief. Afstemming over onderlinge verwachtingen is hierbij nodig. Ook omdat je als mantelzorger en cliënt met nieuwe professionals te maken hebt.
Wisseling van personeel bij de zorginstelling
Zorgprofessionals wisselen wel eens van baan binnen of buiten de organisatie. Het kan ook zijn dat ze van afdeling wisselen. Wisseling van personeel heeft invloed op de samenwerking: je krijgt als cliënt, mantelzorger en zorgprofessional te maken met nieuwe gezichten. Ieder persoon brengt weer eigen waardes, verwachtingen en ervaringen mee. Stel jezelf de vraag wat je van vorige samenwerkingen wilt vasthouden of juist graag anders zou willen zien. Bespreek dit met je nieuwe samenwerkingspartners, en wees nieuwsgierig naar hun visie en ervaringen.
De mantelzorger verhuist of krijgt (ander) werk
Gebeurtenissen in het leven van de mantelzorger kunnen ook (grote) invloed hebben op de samenwerking. De beschikbaarheid en belastbaarheid van de mantelzorger kan hierdoor veranderen.
De beschikbaarheid of belastbaarheid van de mantelzorger neemt af
Het leven van een mantelzorger staat niet stil. Er kan van alles gebeuren dat van invloed is op zijn of haar belastbaarheid of beschikbaarheid. Denk bijvoorbeeld aan een achteruitgang of verbetering in gezondheid of nieuw werk waardoor de beschikbaarheid van de mantelzorger verandert.
De cliënt heeft meer of minder zorg nodig
Dit gaat niet alleen over bijvoorbeeld een verhuizing van een extramurale naar intramurale setting. Ook kan het zijn dat de zorgvraag in een thuissituatie of zorginstelling verandert. Hierdoor kan het nodig zijn om eerdere afstemming en samenwerkingsafspraken te herzien om onduidelijkheden te voorkomen over wie welke zorg oppakt.
De cliënt komt te overlijden
Wanneer een cliënt komt te overlijden, kan dat voor een mantelzorger een grote betekenis hebben. Naast rouw, kunnen er ook andere thema’s opkomen bij het wegvallen van de mantelzorg. Denk bijvoorbeeld aan de vraag hoe je je dag voortaan anders invulling geeft.
Tips: omgaan met verandering
Anticipeer samen op veranderingen; ga opnieuw het gesprek aan bij verandering
Sommige veranderingen kun je van tevoren zien aankomen. Stel dat je bijvoorbeeld als mantelzorger al maanden van tevoren weet dat je een operatie zal ondergaan die invloed heeft op je belastbaarheid. Maar ook de verhuizing van een zelfstandige woning naar een zorginstelling kan in ieder geval al een optie zijn waar vroeg in het proces al over in gesprek gaat.
Geef het tijdig aan als er iets voor jou verandert
Bespreek veranderingen op tijd; geef het op tijd aan als er iets verandert in je situatie. Wacht bijvoorbeeld niet totdat de combinatie van je nieuwe werk en mantelzorgtaken te zwaar worden. Vertel alvast over je nieuwe werk zodat jullie samen kunnen nadenken over je rol als mantelzorger.
Doe geen aannames
Verwacht niet te snel dat iemand anders waar mee je samenwerkt automatisch anticipeert op de verandering. Blijvende afstemming over (nieuwe) samenwerkingsafspraken is dan ook heel belangrijk.
Zorg voor een warme overdracht
Als je als nieuwe zorgprofessional of mantelzorger in de samenwerking stapt, probeer dan een warme overdracht te regelen. Zo ben je op de hoogte van hoe er op dat moment samengewerkt wordt en hoe er met elkaar wordt omgegaan. Het is bijvoorbeeld niet fijn om als mantelzorger elke keer opnieuw een deel van je levensverhaal te moeten vertellen. Met een warme overdracht probeer je dit te verminderen.
Bespreek of de taken zoals ze verdeeld waren nog wel passen bij de nieuwe situatie
Na een verandering kan het handig zijn om opnieuw de taken te verdelen. Welke taken kan de cliënt zelf (nog) doen? En welke de mantelzorger? Eventueel kan je hier een takenlijst bij gebruiken, zie hieronder bij handige instrumenten of documenten
Handige instrumenten of documenten
Vragenlijst om te kijken of de mantelzorger overbelast is (bij de verandering dat de mantelzorger minder kan doen)
Maak gebruik van mantelzorgtaken lijsten om de verschillende taken die mantelzorgers kunnen doen te bespreken. Doe dit niet eenmalig maar bijvoorbeeld jaarlijks, en bij belangrijke veranderingen in het leven van de mantelzorger of cliënt. Bekijk hier het voorbeeld.